Prangende vragen of fundamentele kwesties. Alledaagse persoonlijke voorbeelden. Naar elkaar luisteren. Invoelen en je verwonderen
over de zienswijze van een ander. Vragen stellen. Zelf een standpunt innemen en dit uitleggen. Algemene inzichten opdoen. Zelfkennis vergroten. Dat kun je verwachten van een socratisch gesprek.
In iedere bijeenkomst van het socratisch café gaat over één thema. We beginnen centraal, met een inleiding op het thema, waarna de aanwezige gespreksleiders een gespreksvorm aanbieden. De deelnemers zijn vrij om te kiezen aan welk gesprek zij willen deelnemen. De groepen verspreiden zich over de ruimte en iedere groep voert een gesprek van 3 uur, met halverwege een gezamenlijke pauze.
Het socratisch gesprek is een reflectief gesprek; een zelfonderzoek. We gaan op zoek naar onze opvattingen over een thema of kwestie en we bevragen elkaar daarover. Vervolgens onderzoeken we hoe we hier praktisch mee omgaan en welke waarden daar achter schuilgaan. Het is zaak om niet over (externe) theorieën te spreken, maar vanuit onze persoonlijke kennis die we uit ervaring weten. We onderzoeken met elkaar onze ideeën, ons gedrag, onze houding en manier van leven. Socratisch onderzoek is wezenlijk filosofisch zelfonderzoek.
Let wel, een socratisch gesprek is geen therapeutisch-, coachend-, of adviserend gesprek.
Om dit onderzoek met elkaar aan te kunnen gaan doen wij een beroep op de gesprekshouding van de deelnemers. Het is van belang om goed naar elkaar te luisteren, het eigen oordeel op te schorten en om elkaar respectvol te bevragen. Daar hebben we elkaar bij nodig en daar spreken we elkaar, mocht dat nodig zijn, op aan. We werken met een groep vrijwillige gespreksleiders, soms in opleiding, die de taak hebben om het gesprek in goede banen te leiden en ons bij de les te houden. We verwachten van onze deelnemers dat ze met hun gespreksleiders samenwerken. We hebben voor het verloop van het gesprek houvast aan de gespreksmethoden uit het Vrije ruimte praktijkboek.
Een socratisch gesprek vraagt om geduld en soms ook discipline, die kunnen helpen om gezamenlijk tot inzichten te komen. De gespreksleiders bewaken de vertrouwelijke sfeer waarin zulke inzichten kunnen ontstaan. Als daar tijd voor is, wordt aan het einde van het socratisch gesprek nog even nabesproken hoe het voor de betrokkenen was om samen dit gesprek te voeren, wat het gesprek ons gebracht heeft en wat we ervan hebben geleerd.
Wilt u ook met aandacht een gesprek voeren? Op nieuwe gedachten en ideeën komen? Experimenteren met nieuwe gespreksvormen?
Dit kan in het Socratisch Café Amsterdam
Zie ook:
‘Vrije ruimte, praktijkboek’ van Jos Kessels, Erik Boers en Pieter Mostert.