Solidariteit

Bij de bijeenkomst van 27 november 2020

In deze tijd van corona duikt regelmatig de term “solidariteit” op. We moeten solidair zijn. Met de ouderen, met de kwetsbaren. Of juist met de jongeren. Er wordt een beroep op onze solidariteit gedaan. Met de zorg. Met de leraren. Met mensen die weinig financiële middelen hebben. 

Maar was is het eigenlijk? Solidariteit, wat betekent dat? Wanneer ben ik solidair? Solidair voor of met een onbekende, of juist een bekende? Kan je solidair zijn als het je geen moeite kost? Is er bij solidariteit sprake van lijden? Moet ikzelf of de ander lijden wanneer je daar solidair mee wilt zijn? En tot welke prijs? 

Bestaat er zoiets als solidair gedrag, een handeling in het moment, of is solidariteit meer een intentieverklaring (tot verbondenheid met)?

Of is het hetzelfde als saamhorigheid? Heb je empathie nodig om solidair te kunnen zijn? Kan je ook solidair zijn uit berekening? 

Spreek je van solidariteit als je iets doet uit liefde? Voor je naaste? Moet er juist wel of geen sprake zijn van verbondenheid? 

Is het alleen een politiek begrip? Is het misschien uitgevonden door de sociaal democraten? 

Op internet vind ik bij de Sociale Alliantie: dat het begrip ‘solidariteit’ in de Nederlandse politiek tot 1935 niet of nauwelijks werd gebruikt, ook niet door de sociaaldemocraten. (Zie verder: A.E. Komter (e.a.), Het cement van de samenleving. Een verkennende studie naar solidariteit en cohesie (Amsterdam 2000). En toen ‘solidariteit’ na 1935 wel werd gebruikt, gebeurde dat de eerste twintig jaar eigenlijk vooral in de context van ‘internationale solidariteit’. 

Wat is het verschil tussen solidariteit, liefdadigheid, barmhartigheid en naastenliefde? En wat heb je ervoor nodig? 

Van wie leer je solidariteit? Is het een deugd? Ook als het ten koste gaat van anderen? Van jezelf? Heeft het een prijs, letterlijk of figuurlijk? Of is er alleen maar sprake van solidariteit als er sprake is van een prijs? Wanneer er consequenties aan vast zitten? Wat zijn de grenzen van solidariteit?

Of is solidariteit een manier om te overleven? Bestaat er solidariteit uit eigenbelang? Of moet je er juist heel altruïstisch voor zijn? 

Scroll naar boven